Nghiên cứu khảo sát (Survey Research) là một phương pháp nghiên cứu quan trọng trong nghiên cứu khoa học. Nó giúp các nhà nghiên cứu thu thập dữ liệu từ một nhóm người để hiểu về quan điểm, ý kiến, hành vi hoặc đặc điểm cụ thể của họ.
Bài viết này, Viết Thuê 247 sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nghiên cứu khảo sát, cách thức thực hiện và các ví dụ về nó.
1. Nghiên cứu khảo sát là gì?
Nghiên cứu khảo sát, còn được biết đến với tên gọi Survey research, là một phương pháp hiệu quả trong việc thu thập thông tin từ một nhóm người thông qua việc đặt câu hỏi và sau đó phân tích kết quả thu được. Đây là một công cụ quan trọng, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quan điểm, suy nghĩ, và hành vi của một nhóm người nhất định.
Để tiến hành một cuộc khảo sát một cách hiệu quả và chính xác, bạn cần tuân theo sáu bước sau:
- Xác định rõ ràng về nhóm người sẽ tham gia vào cuộc khảo sát của bạn. Điều này bao gồm việc xác định mục tiêu, số lượng và đặc điểm của nhóm mục tiêu.
- Quyết định về phương pháp khảo sát sẽ được sử dụng, có thể là khảo sát bằng thư, trực tuyến, hoặc trực tiếp.
- Thiết kế các câu hỏi của cuộc khảo sát và bố cục tổng thể của nó. Điều này bao gồm việc lựa chọn loại câu hỏi, cách sắp xếp chúng, và cách thức đánh giá.
- Phân phối cuộc khảo sát tới nhóm mục tiêu và thu thập phản hồi.
- Phân tích các phản hồi thu được để rút ra các kết quả và đánh giá.
- Viết lên kết quả thu được từ cuộc khảo sát, đưa ra các phân tích và đánh giá chính.
Khảo sát là một phương pháp thu thập dữ liệu linh hoạt, có thể được áp dụng rộng rãi trong nhiều loại nghiên cứu khác nhau, từ nghiên cứu thị trường, nghiên cứu xã hội, đến nghiên cứu khoa học.
Xem thêm nội dung liên quan: Các bước triển khai một đề tài nghiên cứu khoa học cho người mới bắt đầu
2. Nghiên cứu khảo sát được sử dụng để làm gì?
Nghiên cứu khảo sát được sử dụng như một phương pháp thu thập dữ liệu quan trọng đối với nhiều lĩnh vực khác nhau. Đây là một kỹ thuật đáng tin cậy và hiệu quả khi bạn muốn tìm hiểu về các đặc điểm, sở thích, ý kiến, hoặc niềm tin của một nhóm người, hoặc muốn nhận được cái nhìn tổng thể về một chủ đề hoặc vấn đề cụ thể.
Các ứng dụng phổ biến của nghiên cứu khảo sát bao gồm:
- Nghiên cứu xã hội: khảo sát để hiểu rõ hơn về các trải nghiệm, đặc điểm, và quan điểm của các nhóm xã hội khác nhau
- Nghiên cứu thị trường: tìm hiểu sâu hơn về ý kiến của khách hàng về sản phẩm, dịch vụ, và công ty, cung cấp thông tin quan trọng cho việc ra quyết định kinh doanh
- Nghiên cứu sức khỏe: thu thập dữ liệu từ bệnh nhân về triệu chứng, phương pháp điều trị, và thái độ của họ đối với chăm sóc sức khỏe
- Chính trị: đo lường dư luận công chúng về các đảng và chính sách, giúp định hình các chiến lược chính trị và nhận thức về xu hướng chính trị
- Tâm lý học: nghiên cứu về các đặc điểm tính cách, sở thích và hành vi, cung cấp hiểu biết quan trọng về con người và hành vi của họ
Nghiên cứu khảo sát có thể được sử dụng trong cả nghiên cứu mặt cắt ngang, nơi bạn thu thập dữ liệu chỉ một lần để nắm bắt hình ảnh tại một thời điểm cụ thể, và trong nghiên cứu dài hạn, nơi bạn khảo sát cùng một mẫu nhiều lần trong một khoảng thời gian dài để theo dõi sự thay đổi và phát triển.
Bước 1: Xác định quần thể và mẫu
Trước khi bạn chính thức bắt đầu tiến hành nghiên cứu khảo sát, điều quan trọng nhất là bạn cần đã có một câu hỏi nghiên cứu rõ ràng và chi tiết, xác định những gì bạn đang muốn tìm hiểu và khám phá. Dựa trên câu hỏi nghiên cứu này, bạn cần xác định một cách chính xác ai sẽ là nhóm mục tiêu mà bạn dự định nhắm đến để tham gia vào khảo sát của mình.
Quần thể
Quần thể mục tiêu là nhóm người cụ thể mà bạn muốn tìm hiểu. Nhóm này có thể rất rộng, bao quát một lượng lớn người, hoặc tương đối hẹp và cụ thể. Ví dụ như:
- Dân số của Việt Nam
- Sinh viên trường Đại học Kinh Tế thành phố Hồ Chí Minh
- Khách hàng của một công ty cụ thể từ 18-24 tuổi
- Phụ nữ chuyển giới người Việt trên 50 tuổi
Mục đích chính của khảo sát của bạn nên là tạo ra những kết quả có thể được tổng quát hóa cho toàn bộ quần thể. Điều đó có nghĩa là bạn cần xác định một cách cẩn thận và chi tiết chính xác ai bạn muốn rút ra kết luận từ khảo sát của mình.
Nếu khảo sát của bạn không thể tổng quát hóa, nhiều thiên lệch nghiên cứu phổ biến có thể phát sinh, đặc biệt là thiên lệch lấy mẫu và thiên lệch chọn lựa. Sự hiện diện của những thiên lệch này có thể tạo ra hậu quả nghiêm trọng đối với tính hợp lệ của kết quả của bạn, làm ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị của nghiên cứu.
Mẫu
Trong hầu hết các nghiên cứu, việc thực hiện khảo sát đối với toàn bộ dân số là một nhiệm vụ hết sức khó khăn – ví dụ như việc nhận được phản hồi từ tất cả mọi người ở quốc gia lớn như Việt Nam, hoặc từ tất cả sinh viên đang theo học tại các trường đại học ở Việt Nam. Thay vì cố gắng thực hiện điều này, bạn thường sẽ chọn ra một mẫu từ dân số để tiến hành nghiên cứu.
Kích thước của mẫu này phụ thuộc vào quy mô của dân số mà bạn đang nghiên cứu. Để giúp đỡ trong việc xác định kích thước mẫu cần thiết, bạn có thể sử dụng một công cụ máy tính kích thước mẫu trực tuyến, công cụ này sẽ giúp tính toán số lượng phản hồi bạn cần nhận được để đảm bảo tính chính xác của nghiên cứu.
Có rất nhiều phương pháp lấy mẫu khác nhau, mỗi phương pháp đều có thể giúp bạn đưa ra những khái quát hóa về một dân số rộng. Nói chung, mẫu nên được lựa chọn sao cho nó có thể đại diện cho toàn bộ dân số. Mẫu càng lớn và đại diện cho nhiều nhóm khác nhau trong dân số, thì kết luận từ nghiên cứu của bạn càng có giá trị. Tuy nhiên, khi bạn thiết kế mẫu, hãy luôn cẩn thận đề phòng các loại sai lệch lấy mẫu, đặc biệt là sai lệch tự chọn, sai lệch không phản hồi, sai lệch dưới mức, và sai lệch sống sót. Những sai lệch này có thể làm ảnh hưởng đến tính chính xác và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
Bước 2: Quyết định loại nghiên cứu khảo sát bạn muốn tiến hành
Khi thực hiện một nghiên cứu khảo sát, bạn sẽ thường gặp hai loại phổ biến:
- Thứ nhất là bảng câu hỏi. Đây là một công cụ nghiên cứu trong đó một loạt các câu hỏi được tổ chức và phân phối cho một nhóm người qua thư, trực tuyến hoặc trực tiếp. Người nhận sẽ tự điền vào câu trả lời cho các câu hỏi này, giúp thu thập dữ liệu một cách nhanh chóng và hiệu quả.
- Thứ hai là cuộc phỏng vấn, đây là một phương pháp nghiên cứu mà trong đó người thực hiện nghiên cứu sẽ đặt một tập hợp các câu hỏi trực tiếp cho người được phỏng vấn, qua điện thoại hoặc trực tiếp, và sau đó ghi lại các phản hồi. Đây là một cách tuyệt vời để thu thập thông tin sâu sắc và chi tiết.
Loại nghiên cứu khảo sát mà bạn chọn để thực hiện sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm kích thước mẫu, vị trí của người được khảo sát, và cả sự tập trung chủ yếu của nghiên cứu của bạn.
Phỏng vấn: Một phương pháp nghiên cứu sâu rộng
Phỏng vấn trực tiếp đóng vai trò rất quan trọng, đặc biệt là khi mẫu thử nghiệm có kích thước nhỏ. Phương pháp này cho phép bạn thu thập thông tin chi tiết và sâu hơn về ý kiến, quan điểm, và sở thích của mọi người. Bạn có thể tiến hành các cuộc phỏng vấn này qua điện thoại hoặc trực tiếp, tùy theo điều kiện và mục tiêu của nghiên cứu.
- Một lợi ích lớn của việc phỏng vấn trực tiếp là bạn có liên hệ trực tiếp với người trả lời. Điều này giúp bạn biết chính xác ai sẽ được bao gồm trong mẫu trước.
- Một lợi thế khác là bạn có thể làm rõ các câu hỏi và yêu cầu thông tin theo dõi khi cần thiết, giúp tăng độ chính xác và độ sâu của thông tin thu thập.
- Tuy nhiên, một hạn chế có thể là sự thiếu ẩn danh có thể khiến người trả lời trả lời ít thành thật hơn, và có nhiều rủi ro về thiên vị của nhà nghiên cứu.
Giống như bảng câu hỏi, phỏng vấn có thể được sử dụng để thu thập dữ liệu định lượng: nhà nghiên cứu ghi lại mỗi phản hồi dưới dạng một danh mục hoặc đánh giá và phân tích thống kê kết quả. Nhưng chúng thường được sử dụng để thu thập dữ liệu định tính: phản hồi đầy đủ của người phỏng vấn được gõ lại và phân tích từng cá nhân để hiểu rõ hơn về ý kiến và cảm xúc của họ. Điều này giúp tạo ra một cái nhìn sâu hơn, phong phú hơn về vấn đề đang được nghiên cứu.
Bước 3: Thiết kế câu hỏi khảo sát
Tiếp theo, bạn cần quyết định những câu hỏi nào bạn sẽ đặt và làm thế nào bạn sẽ đặt chúng. Điều quan trọng cần xem xét:
- Loại câu hỏi
- Nội dung của câu hỏi
- Cách diễn đạt câu hỏi
- Thứ tự và bố cục của bảng khảo sát
Câu hỏi mở và câu hỏi đóng: Những phương pháp chính trong việc tạo lập câu hỏi khảo sát
Trong quá trình tạo lập câu hỏi khảo sát, chúng ta thường gặp hai phương pháp chính: câu hỏi mở và câu hỏi đóng. Đa số các khảo sát hiện nay đều tận dụng cả hai phương pháp này để thu thập thông tin từ người trả lời.
Câu hỏi đóng, một hình thức khá thông dụng, sẽ cung cấp cho người trả lời một loạt các lựa chọn câu trả lời đã được xác định trước để họ lựa chọn. Câu hỏi đóng có thể bao gồm các hình thức sau:
- Một câu trả lời nhị phân (ví dụ: có/không hoặc đồng ý/không đồng ý) – đây là loại câu hỏi đơn giản nhất, yêu cầu người trả lời chọn một trong hai lựa chọn.
- Một thang đo (ví dụ: một thang đo Likert với năm điểm từ mạnh mẽ đồng ý đến mạnh mẽ không đồng ý) – giúp khảo sát ý kiến một cách chi tiết hơn.
- Một danh sách các lựa chọn với một câu trả lời duy nhất có thể (ví dụ: các hạng mục tuổi) – cho phép người trả lời chọn một phương án phù hợp nhất với mình.
- Danh sách các lựa chọn với nhiều câu trả lời có thể (ví dụ: sở thích giải trí) – cho phép người trả lời chọn nhiều phương án.
Câu hỏi đóng phù hợp nhất cho nghiên cứu định lượng. Chúng cung cấp cho bạn dữ liệu số mà có thể được phân tích thống kê để tìm ra mô hình, xu hướng, và sự tương quan giữa các biến.
Ngược lại, câu hỏi mở là phương pháp tốt nhất cho việc nghiên cứu chất lượng. Loại câu hỏi này không giới hạn người trả lời trong một khung câu trả lời đã xác định trước. Thay vào đó, người trả lời có thể tự do diễn đạt ý kiến của mình.
Câu hỏi mở thường được sử dụng nhiều trong phỏng vấn, nhưng bạn cũng hoàn toàn có thể áp dụng chúng trong các bảng câu hỏi khảo sát. Chúng thường được sử dụng như câu hỏi theo dõi để yêu cầu người trả lời giải thích chi tiết hơn về câu trả lời cho câu hỏi đóng.
Nội dung chi tiết của các câu hỏi khảo sát
Để đảm bảo tính hợp lệ và độ tin cậy của kết quả khảo sát của bạn, bạn cần phải cân nhắc kỹ lưỡng từng câu hỏi trong bản khảo sát của mình. Nhớ rằng, mỗi câu hỏi đều nên được tập trung chặt chẽ và cung cấp đủ ngữ cảnh để người trả lời có thể trả lời một cách chính xác nhất. Tránh những câu hỏi không liên quan trực tiếp đến mục đích chính của bản khảo sát.
Khi bạn xây dựng các câu hỏi có sự lựa chọn cố định (câu hỏi đóng), hãy đảm bảo rằng các tùy chọn lựa chọn của bạn bao gồm tất cả các khả năng có thể. Nếu bạn bao gồm danh sách các tùy chọn không đầy đủ, bạn có thể cân nhắc việc thêm một trường “khác” để người trả lời có thể tự điền thông tin.
Cách diễn đạt các câu hỏi khảo sát một cách hiệu quả
Về ngôn ngữ, các câu hỏi khảo sát cần phải rõ ràng và chính xác nhất có thể. Điều chỉnh các câu hỏi theo đối tượng mục tiêu của bạn, lưu ý đến mức độ hiểu biết và kiến thức của họ về chủ đề. Nên tránh việc sử dụng ngôn ngữ chuyên ngành hoặc thuật ngữ cụ thể của ngành mà người trả lời có thể không hiểu.
Các câu hỏi khảo sát có thể dễ dàng bị sai lệch như sai lệch mong muốn xã hội, hiệu ứng Hawthorne, hoặc đặc điểm yêu cầu. Do đó, việc sử dụng ngôn ngữ mà người trả lời dễ dàng hiểu và tiếp cận được là rất quan trọng. Cố gắng tránh sử dụng từ ngữ có nghĩa mơ hồ hoặc không rõ ràng. Đảm bảo rằng câu hỏi của bạn được diễn đạt một cách trung lập, không có dấu hiệu cho thấy bạn ưu tiên một câu trả lời hoặc cảm xúc cụ thể nào.
Sắp xếp các câu hỏi khảo sát một cách hợp lý
Các câu hỏi trong khảo sát nên được sắp xếp theo một thứ tự hợp lý để tạo ra một trải nghiệm mượt mà cho người trả lời. Bắt đầu với những câu hỏi dễ dàng, không nhạy cảm và hỏi đóng, những câu hỏi này sẽ khuyến khích người trả lời tiếp tục tham gia vào cuộc khảo sát của bạn.
Nếu cuộc khảo sát của bạn bao gồm nhiều chủ đề hoặc chủ đề khác nhau, hãy nhóm lại các câu hỏi liên quan để tạo ra một luồng logic. Bạn có thể chia bảng câu hỏi của mình thành các phần để giúp người trả lời dễ dàng hiểu những gì đang được hỏi trong mỗi phần.
Nếu một câu hỏi quay lại hoặc phụ thuộc vào câu trả lời của một câu hỏi trước đó, chúng nên được đặt ngay cạnh nhau để tránh gây rối cho người trả lời.
Bước 4: Phân phối cuộc khảo sát và thu thập phản hồi
Trước khi bạn bắt đầu tiến hành cuộc khảo sát, hãy tạo một kế hoạch rõ ràng về nơi, khi nào, làm thế nào và với ai bạn sẽ tiến hành cuộc khảo sát. Xác định trước số lượng phản hồi bạn cần thu thập và cách bạn sẽ tiếp cận mẫu đối tượng của mình.
Khi bạn hài lòng với việc bạn đã tạo ra một thiết kế nghiên cứu mạnh mẽ, chắc chắn và phù hợp để trả lời các câu hỏi nghiên cứu của bạn, bạn có thể tiến hành cuộc khảo sát thông qua phương pháp lựa chọn của bạn – qua thư, trực tuyến, hoặc trực tiếp, để thu thập phản hồi một cách hiệu quả.
Bước 5: Phân tích kết quả khảo sát một cách chi tiết và kỹ lưỡng
Phân tích kết quả khảo sát là một quy trình đầy thách thức nhưng cũng rất thú vị. Có rất nhiều phương pháp khác nhau mà bạn có thể sử dụng để đánh giá và phân tích kết quả khảo sát của bạn. Đầu tiên và quan trọng nhất, bạn cần phải xử lý dữ liệu của mình. Điều này thường đòi hỏi sự giúp đỡ của một chương trình máy tính để tổ chức và sắp xếp tất cả các phản hồi một cách có hệ thống.
Trong quá trình xử lý dữ liệu, bạn cũng nên loại bỏ bất kỳ dữ liệu không chính xác hoặc không đầy đủ nào để đảm bảo rằng kết quả cuối cùng của bạn là chính xác. Thực hiện việc này sẽ giúp bạn cung cấp một cái nhìn rõ ràng và không bị tạp nham.
Nếu bạn đã đặt những câu hỏi mở trong khảo sát của mình, bạn sẽ cần mã hóa các phản hồi bằng cách gán nhãn cho mỗi phản hồi. Sau đó, bạn cần tổ chức chúng vào các danh mục hoặc chủ đề tương ứng. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các phương pháp định tính khác để phân tích dữ liệu, chẳng hạn như phân tích chủ đề, phương pháp này đặc biệt phù hợp khi bạn muốn phân tích các cuộc phỏng vấn.
Khi tiến hành phân tích số liệu thống kê, các chương trình như SPSS hoặc Stata thường được sử dụng. Hãy nhớ rằng cùng một bộ dữ liệu khảo sát có thể được phân tích theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào mục tiêu cụ thể của bạn. Do đó, không nên giới hạn cách tiếp cận của bạn trong việc phân tích dữ liệu.
Bước 6: Viết kết quả khảo sát
Đến giai đoạn cuối cùng của quy trình, sau khi bạn đã tiến hành thu thập dữ liệu một cách mệnh mỏi, cùng với việc phân tích tất cả thông tin cần thiết, bạn sẽ cần phải viết nó dưới dạng một phần không thể thiếu của luận văn, luận án, hoặc bài báo nghiên cứu của mình.
Trong phần phương pháp, bạn sẽ cần mô tả một cách chi tiết và chính xác cách bạn đã tiến hành khảo sát. Điều này bao gồm việc giải thích chi tiết loại câu hỏi bạn đã sử dụng, phương pháp lấy mẫu, thời gian và địa điểm mà khảo sát đã diễn ra, và tỷ lệ phản hồi mà bạn đã nhận được. Bạn có thể gắn kèm toàn bộ câu hỏi trong một phụ lục và tham chiếu đến nó trong văn bản nếu việc này có liên quan.
Tiếp theo, bạn sẽ giới thiệu phần phân tích bằng cách mô tả cách bạn đã chuẩn bị và sắp xếp dữ liệu, cùng với các phương pháp thống kê mà bạn đã sử dụng để phân tích nó. Trong phần kết quả, bạn sẽ tóm tắt và trình bày các kết quả chính từ phân tích của mình.
Cuối cùng, trong thảo luận và kết luận, bạn sẽ đưa ra giải thích và giảng giải kết quả này. Điều này bao gồm việc trả lời câu hỏi nghiên cứu của bạn, và suy ngẫm về ý nghĩa và hạn chế của nghiên cứu. Điều này giúp bạn và người đọc hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của nghiên cứu và những điểm hạn chế cần cải thiện trong tương lai.
—-
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết trên. Chúng tôi hy vọng rằng bạn đã tìm thấy nó hữu ích và thú vị.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi, ý kiến đóng góp hoặc muốn chia sẻ ý kiến về nội dung, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline: 0904.514.345. Hoặc email: vietthue247@gmail.com. Để được tư vấn sớm nhất với một mức giá phải chăng nhất.
Chúng tôi rất trân trọng sự quan tâm và ủng hộ của bạn. Cảm ơn bạn một lần nữa và chúc bạn một ngày tốt lành!
